فناوری Smart Fusion : پیشرفتی در زمینه اولتراسوند
نامی آزار، پزشک و استادیار رادیولوژی
مدیریت فلوشیپ بخش تصویربرداری شکم و لگن بیمارستان دانشگاهی مرکز طبی کیس
- Smart Fusion چیست؟
Smart Fusion ادغام تصاویر حجمی دو مدالیته مختلف با یکدیگر را ممکن می‌سازد؛ به گونه‌ای که یکی از این تصاویر، مرتبط با تصاویر از پیش اتخاذ شده مدالیته‌ای مانند CT scan یا MRI بوده و تصویر دیگر، مربوط به تصویر زنده اولتراسوند است.
قابلیت Smart Fusion محصول شرکت Canon Medical Systems (توشیبای سابق) نسبت به فناوری‌های سابق Fusion سهل‌الوصول‌تر و ساده‌تر است. اساس تکنیک Fusion بر اتخاذ تصویر CT scan و سپس، اتخاذ تصویر اولتراسوند؛ دقیقاً در همان موقعیت قبلی بیمار در تصویر CT scan استوار است. این روش دشوار، عموماً مستلزم اعمال دز تابشی اضافی به بیمار یا تزریق اضافی ماده حاجب و همچنین، هزینه اضافی برای تصویربرداری توامان CT scan و اولتراسوند است. اما با استفاده از Smart Fusion تصاویر از پیش اتخاذ شده CT scan یا MRI را می‌توان به روی دستگاه‌های اولتراسوند Aplio 300/400/500 انتقال داد. Smart Fusion تنظیمات کاربری دو مرحله‌ای بصری و ساده‌ای دارد که کاملاً با دستگاه اولتراسوند عجین شده است.
- کاربردهای بالینی Smart Fusion
به صورت عمومی، کاربردهای بالینی Smart Fusion شامل سه مورد حوزه تشخیصی، مداخله‌ای و درمانی می‌شود.
- کاربردهای تشخیصی
Smart Fusion به صورت ویژه‌ای برای مشخصه‌یابی ضایعه‌های متمرکز، مانند توده‌های سفت یا کیستی حائز اهمیت است و برای بیمارانی که امکان دریافت ماده حاجب به صورت تزریق وریدی ندارند؛ نقشی اساسی را بازی می‌کند. برای بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی، MRI به طور معمول، یک مدالیته استاندارد برای این تصویربرداری‌ها ارزیابی می‌شود؛ اما خطر فیبروز سیستمیک نفروژنیک (NSF)، موارد کاربرد MRI را محدود ساخته و زمینه استفاده از مدالیته اولتراسوند را گسترش داده است. علاوه بر این، اولتراسوند یک مدالیته ارزان‌تر و بدون تابش اشعه است. از طرف دیگر، یکی از معایب اولتراسوند وابستگی آن به کاربر است. مهارت کاربر در اتخاذ اطلاعات تشخیصی با استفاده از اولتراسوند بسیار حیاتی و حائز اهمیت است. با این حال، Smart Fusion این وابستگی به نحوه عملکرد کاربر را به حداقل می‌رساند.
Smart Fusion می‌تواند ضایعات چندگانه متمرکز درون اندام‌ها را ارزیابی کرده و یک ضایعه خاص را به نمایش بگذارد. به عنوان مثال، اگر بیمار دارای چندین ضایعه کیستی و جامد باشد؛ کاربر می‌تواند هر یک از ضایعه‌های بیمار را به صورت جداگانه مشاهده و پایش کرده و میزان نزدیکی آنها به هر ساختار حیاتی را مشخص و معین کند. در مجموع، Smart Fusion دقت و صحت نمایش و مشخصه‌یابی ضایعه‌های متمرکز را در یک اندام، ارتقا داده و میزان اطمینان کاربران کم‌تجربه را افزایش می‌دهد.
Smart Fusion همچنین، می‌تواند تغییرات ابعاد و اندازه ضایعه‌ها را در طول معاینات دوره‌ای در یک بازه زمانی معین، پایش و ردیابی کند. تغییرات اندک در اندازه ضایعه‌ها، معمولاً به سختی در معاینات روزمره اولتراسوند قابل شناسایی هستند. Smart Fusion کاربر را در اتخاذ اطلاعات دقیق تشخیصی از هر ضایعه مشکوک، حین تصویربرداری توانمند می‌سازد.
شکل 0) یک نمونه تصویر از Smart Fusion.
مراکز رادیولوژی پیشرو و پیشتاز امروزی، در تشخیص کلینیکی بهتر به تصویربرداری Fusion متکی هستند. یک تکنولوژی جدید Fusion به نام Smart Fusion روی دستگاه Aplio 300/400/500 تصاویر از پیش اتخاذ شده مدالیته‌های دیگر را با تصاویر زنده اولتراسوند ادغام می‌کند و معاینات سریعتر و ایمن‌تری را با دقت تشخیصی کلینیکی بالاتری مهیا می‌سازد.
- کاربردهای مداخله‌ای
Smart Fusion کاربردهای مداخله‌ای را با کاهش زمان تصویربرداری و همچنین، فراهم آوردن تجربه راحت‌تری برای بیمار، ارتقا می‌بخشد. از زاویه دید فنی، Smart Fusion دسترسی به نقاط و زوایای مختلفی را که به صورت معمول در CT scan قابل دسترس نیستند؛ ممکن می‌سازد. این قابلیت، موقعیت روده باریک، کولون و همچنین، موقعیت ضایعه مورد نظر برای نمونه‌برداری را که در تصویر اولتراسوند به خوبی دیده نمی‌شود؛ پیش‌بینی می‌کند. Smart Fusion همچنین، تفاسیر اشتباه به علت آرتیفکت‌های اولتراسوند را که عاملی محدود کننده، بالاخص، برای کاربران کم‌تجربه می‌باشد را به حداقل رسانده و تعداد اقدامات و معاینات غیر تشخیصی را کاهش می‌دهد.
حین نمونه‌برداری، بعضی ضایعه‌های مشکوک یا به خوبی مشاهده نشده یا اصلاً در تصویر اولتراسوند دیده نمی‌شوند. Smart Fusion کاربر را در هدایت کردن فرآیند نمونه‌برداری با دقت و اطمینان، توانمند می‌سازد. در مورد ضایعه‌های چندگانه در اندام‌های سفت و جامد، ردیابی ضایعه مورد نظر با استفاده از Fusion نسبت به تصویربرداری اولتراسوند به تنهایی، دقیق‌تر است.
هر ساختار حیاتی مانند استخوان، ریه یا کولون که در تصویر اولتراسوند به سختی مشاهده می‌شود؛ با استفاده از Smart Fusion به وضوح قابل شناسایی است. چنان که تصاویر از پیش اتخاذ شده CT scan یا MRI که با تصاویر اولتراسوند همراه می‌شوند؛ ایمنی بیمار را افزایش داده و مشکلات را کاهش می‌دهند.
شکل 1) این تصویر یک بیمار آقای 40 ساله با ضایعه‌ای در کبد است که با فلش مشکی رنگ نشان داده شده است. این ضایعه در تصویر CT (شکل 1A) تشخیص داده شد؛ اما صحت این یافته مورد شک بود. تصویر اولتراسوند چنین ضایعه‌ای را نشان نداد (شکل 1B). معاینات دیگر با استفاده از Smart Fusion ضایعه‌ای که در تصویر CT مشخص شده بود را در تصویر اولتراسوند (شکل 1C) نمایش داد. ارزیابی‌های ثانویه با نمونه‌برداری نشان داد که این ضایعه، یک توده چربی است.
- کاربردهای درمانی
درمان مبتنی بر تصویربرداری نقش مهم و بسزایی را در هر مرکز رادیولوژی که معایناتی با کمترین اقدامات تهاجمی مانند تخلیه آبسه، جایگذاری کاتتر و شنت یا نشانگرهای قابل اعتماد و همچنین، برداشتن و از بین بردن تومور‌ها را انجام می‌دهند؛ بازی می‌کند.
یکی از کاربردهای درمانی، تخلیه آبسه است. معمولاً در تخلیه آبسه‌های سطحی، آبسه‌هایی در اندام‌های سفت و جامد و همچنین، آبسه‌هایی که در ناحیه لگن واقع می‌شوند؛ از اولتراسوند استفاده می‌شود. اولتراسوند محدودیت‌هایی در تصویربرداری از ناحیه شکم و اطراف روده دارد. Smart Fusion این مشکل را مرتفع می‌سازد و قابلیت کاربری اولتراسوند را برای آبسه‌های عمقی در ناحیه شکم و همچنین، ضایعه‌هایی که به صورت معمول، با اولتراسوند به خوبی مشاهده نمی‌شوند؛ گسترش می‌دهد.
شکل 2) این تصویر یک پسر 9 ساله با یک توده در بخش میانی سینه است که در تصویر CT (شکل 2A) نشان داده شده است. به نظر می‌رسد که این توده اندام‌های حیاتی مانند قلب را احاطه کرده باشد. با استفاده از Smart Fusion در اتاق عمل حین بیهوشی این پسر، قوس آئورت و اندام‌های حیاتی در تصویر ادغام شده قابل مشاهده است. تصاویر ادغام شده دیگر، آئورت نزولی در بخش صدری (شکل 2B) را به وضوح نمایش می‌دهد که در تصویر اولتراسوند به سختی قابل مشاهده است.
- نمونه‌هایی برای استفاده بهینه از Smart Fusion
آغاز استفاده از Smart Fusion متکی به کاربر بوده و مستلزم استفاده صحیح آن می‌باشد؛ چنان که جهت‌دهی نادرست می‌تواند نتایج نامطلوبی را منجر شود. با این حال، پس از آنکه ادغام تصاویر انجام شد؛ کاربر برای اطمینان خاطر از صحت ادغام تصاویر، قبل از شروع اقدامات مداخله‌ای، باید با استفاده از نقاط هدف متفاوت، نتیجه را دوباره از نو ارزیابی کند. به عنوان مثال، در تصویربرداری از کبد، پروب باید روی سرتاسر ناحیه شکم جابجا شود تا اطمینان حاصل شود که تمام عروق و همچنین، کیسه صفرا در هر دو تصویر به طور صحیحی منطبق شده‌اند. اسکن‌های مدالیته‌های دیگر باید اخیراً اتخاذ شده باشند تا تغییرات احتمالی در ابعاد بیمار، به حداقل برسد. همچنین، اگر در این بازه زمانی، معالجاتی روی بیمار صورت گرفته باشد که سبب تغییر در جهت‌گیری یا موقعیت اندامی شده باشد؛ تصاویر از پیش اتخاذ شده را نباید مورد استفاده قرار داد. گام اساسی دیگر، پایش و بررسی بیمار از نظر وجود ایمپلنت‌های احتمالی در بدن وی است. نکته نهایی این است که سنسور Fusion باید به پروب نزدیک باشد. این امر با تغییر موقعیت بیمار ممکن می‌شود؛ اما پس از آن که تصاویر ادغام شدند؛ سنسور و بیمار نباید جابجا شوند.
شکل 3) این تصویر یک خانم 80 ساله مبتلا به سرطان تخمدان و کولون است که توده بزرگی در ناحیه لگن دارد. این توده به سهولت در اولتراسوند قابل دست‌یابی است؛ اما خطر آسیب به روده تحت عمل نمونه‌برداری وجود دارد. با استفاده از Smart Fusion هدف انتخاب شده، بخش کیستی توده مشخص شده، روده به وضوح نشان داده شده و حرکت روده در تصویر زنده اولتراسوند ارزیابی شد.
شکل 4) این تصویر یک خانم 35 ساله با کلیه پیوندی است که با خطر پس‌زدگی کلیه مواجه است. تصویر از پیش اتخاذ شده CT برای Fusion مورد استفاده قرار گرفت؛ چرا که حذف روده در این تصویر برای نمونه‌برداری ضروری است. به این ترتیب، افتراق روده به وضوح انجام می‌شود و از آسیب به آن اجتناب می‌گردد.
شکل 5) این تصویر یک آقای 30 ساله با سابقه هپاتیت C است که ضایعه‌ای را نزدیک کیسه صفرا در تصویر MRI نشان می‌دهد. این ضایعه برای تشخیص کارسینوما غیر طبیعی است. نمونه‌برداری ناحیه‌ای از فیبروز (شکل 5A) را مشخص کرد. در تصویر ادغام شده (شکل 5B) کیسه صفرا به وضوح مشخص است که ایمنی را حین نمونه‌برداری ارتقا می‌دهد.
شکل 6) این تصویر یک مرد 55 ساله مبتلا به هپاتیت B و سیروز کبدی است که چندین توده را نشان می‌دهد. در تصویر MRI این توده بدخیم تشخیص داده شد؛ هرچند که نوع این توده برای بدخیم بودن، غیر طبیعی بود. توده در تصویر اولتراسوند غیر واضح بود ولی در تصویر Smart Fusion ضایعه به وضوح مشخص شده و در نمونه‌برداری کارسینومای کبدی تایید شد.
شکل7) این تصویر CT از یک مرد 55 ساله است که برای نمونه‌برداری کبدی مراجعه کرده است. در این تصویر هیچ علامتی از تب یا عفونت دیده نمی‌شود. برای این منظور از Smart Fusion استفاده شد تا از تصویر ناحیه روده و شریان هایپوگاستریک حین نمونه‌برداری اجتناب شود.
با پیمودن مسیر طویلی از آغازین روزهای انطباق اسکن‌های پرفیوژن- ونتیلاسیون با تصاویر اشعه ایکس قفسه سینه تا امروز، اینک قابلیت Smart Fusion شرکت Canon Medical Systems (توشیبای سابق) به جایگاهی ارزشمندی رسیده است که در کاربردهای بالینی متعدد حائز اهمیت بوده و حیطه کاربری اولتراسوند را به طور چشم‌گیری، گسترش داده است. با افزایش کاربردها و قابلیت‌های اولتراسوند، ایمنی بیمار بنا به کاهش دریافت اشعه از سایر مدالیته‌ها، افزایش می‌یابد. این امر از نظر اقتصادی نیز نسبت به سایر مدالیته‌ها مقرون به صرفه‌تر است و هزینه‌های مراقبتی مربوط به اقدامات مداخله‌ای را کاهش می‌دهد. از این حیث که حوزه بهداشت، سلامت و درمان در تلاش برای بهینه‌تر شدن است؛ اجتماع اقدامات تشخیصی با استفاده از Smart Fusion ایمنی و مراقبت از بیمار را با روش تصویربرداری بهینه‌تر ارتقا می‌دهد.